چالش های سرمایه گذاری در ایران
مطالعات اقتصادی
چالش های ایران برای پیوستن به موج چهارم انقلاب صنعتی!
انقلاب صنعتی چهارم به سرعت در حال درنوردیدن مرزهای تولید صنعتی در جهان است و کشور ما پیشنهادهایی برای اتصال به زنجیره‌‌‌های جهانی تولید و تجارت دارد، اما این اتصال به‌سادگی رخ نخواهد داد؛ چرا که پُر کردن فاصله پیش‌‌‌آمده ناشی از کمبود سرمایه گذاری و قطع روابط جهانی، صنعت ایران با جهان، به سادگی ممکن نیست.
اینجاست که باید پرسید مهم‌ترین ملزومات پیوستن به انقلاب صنعتی چهارم چیست؟
عارضه یابی
ایران که هم‌‌‌اینک عمده تولیداتش را با تکنولوژی‌‌‌های نسل اول و دوم صنعت می‌‌‌سازد، اخیرا پیشنهادهایی از بازوی صنعتی سازمان ملل برای پیوستن به انقلاب صنعتی چهارم دریافت کرده که چهار محور کلی دارد. طبق آنچه وب‌سایت خبری اتاق بازرگانی ایران اعلام کرده، فرصت‌‌‌های همکاری با سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (UNIDO) شامل موارد ذیل است:
- ارتقا در زنجیره ارزش ملّی، منطقه‌‌‌ای و جهان
- توسعه تکنولوژی با تاکید بر انقلاب چهارم صنعتی
- توسعه رسته‌‌‌ای اقتصاد پرارزش
- بهبود فضای کسب و کار با استفاده از فناوری‌‌‌های جدید
بنابر نظر کارشناسان، چنین تحولی به تغییر ساختاری تولیدِ کشور نیاز دارد. دو پیش‌‌‌نیاز این تحول ساختاری هم تجارت آزاد و برخورداری از نیروی انسانی توانمند است که بتواند خود را با تحولات صنعت نسل‌چهار هماهنگ کند. البته به‌جز این موارد، برای هماهنگ شدن با تحولات جدید، سرمایه‌گذاری انبوه هم احتمالا دیگر کاتالیزور انتقال ایران به عصر چهار صنعت است؛ وضعیتی که اگر به اتصال ایران به زنجیره منطقه‌‌‌ای و جهانی تولید ختم شود، کشور را قادر به نقش‌آفرینی بیشتر در صحنه اقتصاد بین‌الملل خواهد کرد.
مشاوره مدیریت
البته رسیدن به استاندارد های تولید طبق آخرین تحولات انقلاب رباتیک نیازمند رفع تحریم و روابط آزاد با جهان است.از آنجا که کانون توجه یونیدو به عنوان بازوی صنعتی سازمان ملل همراه کردن با مسیر جهانی تحول تولید به نسل‌چهار است، رفع تحریم را باید مانع بزرگ همکاری دو طرف در این مسیر دانست. ضمن اینکه همکاری با یونیدو می تواند در مسیر انتقال ایران به تولید رباتیک و دیجیتال، تسهیلگر قابل اعتماد باشد.
فناوری های نسل‌چهارم صنعت که شامل دامنه وسیعی از تکنولوژی های مبتنی بر داده هستند، به شکل دیجیتال و از طریق اتصال طیف وسیعی از نوآوری ها شکل گرفته، امکان تحول در دقت، کیفیت، ایمنی و ابعاد تولید صنایع را می‌دهند. چاپگرهای سه‌بُعدی، فناوری های مبتنی بر ابرداده‌‌‌ها، دوربین‌‌‌ها، ورادارهای نظارت هوشمند، واقعیت‌افزوده و ابداعات آن، تکنولوژی رباتیک و تحولات ناشی از یادگیری ماشینی و هوش مصنوعی به عنوان کانون‌‌‌های تحول تولید در نسل‌چهار صنعت، شکل و شمایل دیگری از صنعتگری را به فعالان اقتصادی در کشورهای مختلف تحمیل خواهند کرد. در این بین ایران به عنوان کشوری که کمتر تولیدکننده محصولات با فناوری بالا و پیچیدگی قابل‌توجه است، فاصله بسیاری از مسیر کنونی نسل‌چهار صنعت دارد.
سرمایه گذاری
ترکیه، هند و افغانستان، بیشترین سرمایه‌گذاران خارجی در ایران
جدیدترین آمار منتشر شده از سوی وزارت صمت نشان می‌دهد که در چهار ماهه امسال، ۵۲ مورد سرمایه گذاری خارجی به ارزش بیش از ۱۳۱ میلیون دلار در بخش صنعت، معدن و تجارت تصویب شده که از لحاظ تعداد ۶.۱ درصد رشد داشته، اما از نظر ارزش ۶۶ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته است.
در چهار ماهه نخست سال ۱۴۰۱، کشور ترکیه بیشترین حجم سرمایه گذاری را در کشور انجام داده و هرمزگان و خراسان رضوی نیز بیشترین سرمایه را جذب کرده است.
طرح توجیهی
جدیدترین آمار منتشر شده از سوی وزارت صمت نشان می‌دهد به لحاظ تعداد پروژه ها، سهم بخش صنعت ۸۴، معدن ۱۰ و تجارت شش درصد بوده است. همچنین از این تعداد در بخش‌های صنعت، معدن و تجارت، ۲۵ مورد در حال بهره برداری و مابقی در حال طی مراحل اجرایی است.در این میان از بین ۵۲ مورد سرمایه‌گذاری خارجی در این بخش، ۱۵ شرکت با ۱۰۰ درصد سهامدار خارجی، ۲۹ شرکت بصورت مشارکتی با شرکای داخل (J.V) و هشت مورد به صورت مشارکت مدنی، بیع متقابل و BOT اجرا می‌شود.
بر اساس اطلاعات وزارت صمت، بیشترین حجم سرمایه‌گذاری خارجی در دوره مورد بررسی نیز در گروه‌های ساخت فلزات اساسی با ۳۸.۶ میلیون دلار، ساخت سایر تجهیزات جابجایی با ۲۱.۸، ساخت مبلمان و مصنوعات و ساخت مواد و محصولات شیمیایی با ۱۳.۱ میلیون دلار، بوده است.پنج کشور اول از لحاظ ارزش سرمایه‌گذاری خارجی مصوب نیز کشورهای ترکیه با ۳۴.۸ میلیون دلار، هند با ۲۵.۵، افغانستان با ۲۱.۸، چین با ۱۴.۵و آلمان با ۱۲.۴ میلیون دلار هستند.
امکان سنجی
در این میان، استان‌های هرمزگان و خراسان رضوی هر کدام ۳۶ درصد، البرز ۸ و قزوین ۵ درصد و سایر استانها ۱۵ درصد از حجم سرمایه‌گذاری خارجی مصوب در بخش صعت، معدن و تجارت را جذب کرده اند.سرمایه‌گذاری خارجی مصوب شامل کلیه درخواست‌ها اعم از سرمایه‌گذاری جهت ایجاد طرح‌های جدید، خرید سهام شرکت‌های موجود و همچنین سرمایه‌گذاری‌های خارجی در قالب ترتیبات قراردادی است.
مشاوره سرمایه گذاری
فهامه دارای رتبه الف۳ از کانون مشاوران اعتباری و سرمایه گذاری بانکی و پایه ۱ صلاحیت خدمات اقتصادی از سازمان برنامه و بودجه کشور، عضو انجمن شرکت های مشاور سرمایه گذاری و نظارت طرح ها.