مطالعات اقتصادی

چالش های ایران برای پیوستن به موج چهارم انقلاب صنعتی!

انقلاب صنعتی چهارم به سرعت در حال درنوردیدن مرزهای تولید صنعتی در جهان است و کشور ما پیشنهادهایی برای اتصال به زنجیره‌‌‌های جهانی تولید و تجارت دارد، اما این اتصال به‌سادگی رخ نخواهد داد؛ چرا که پُر کردن فاصله پیش‌‌‌آمده ناشی از کمبود سرمایه ‌گذاری و قطع روابط جهانی، صنعت ایران با جهان، به سادگی ممکن نیست.

اینجاست که باید پرسید مهم‌ترین ملزومات پیوستن به انقلاب صنعتی چهارم چیست؟

عارضه یابی

ایران که هم‌‌‌اینک عمده تولیداتش را با تکنولوژی‌‌‌های نسل اول و دوم صنعت می‌‌‌سازد، اخیرا پیشنهادهایی از بازوی صنعتی سازمان ملل برای پیوستن به انقلاب صنعتی چهارم دریافت کرده که چهار محور کلی دارد. طبق آنچه وب‌سایت خبری اتاق بازرگانی ایران اعلام کرده، فرصت‌‌‌های همکاری با سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (UNIDO) شامل موارد ذیل است:

• ارتقا در زنجیره ارزش ملّی، منطقه‌‌‌ای و جهان
• توسعه تکنولوژی با تاکید بر انقلاب چهارم صنعتی
• توسعه رسته‌‌‌ای اقتصاد پرارزش
• بهبود فضای کسب و کار با استفاده از فناوری‌‌‌های جدید

بنابر نظر کارشناسان، چنین تحولی به تغییر ساختاری تولیدِ کشور نیاز دارد. دو پیش‌‌‌نیاز این تحول ساختاری هم تجارت آزاد و برخورداری از نیروی انسانی توانمند است که بتواند خود را با تحولات صنعت نسل‌چهار هماهنگ کند. البته به‌جز این موارد، برای هماهنگ شدن با تحولات جدید، سرمایه‌گذاری انبوه هم احتمالا دیگر کاتالیزور انتقال ایران به عصر چهار صنعت است؛ وضعیتی که اگر به اتصال ایران به زنجیره منطقه‌‌‌ای و جهانی تولید ختم شود، کشور را قادر به نقش‌آفرینی بیشتر در صحنه اقتصاد بین‌الملل خواهد کرد.

مشاوره مدیریت

البته رسیدن به استاندارد های تولید طبق آخرین تحولات انقلاب رباتیک نیازمند رفع تحریم و روابط آزاد با جهان است.از آنجا که کانون توجه یونیدو به عنوان بازوی صنعتی سازمان ملل همراه کردن با مسیر جهانی تحول تولید به نسل‌چهار است، رفع تحریم را باید مانع بزرگ همکاری دو طرف در این مسیر دانست. ضمن اینکه همکاری با یونیدو می تواند در مسیر انتقال ایران به تولید رباتیک و دیجیتال، تسهیلگر قابل اعتماد باشد.

فناوری های نسل‌چهارم صنعت که شامل دامنه وسیعی از تکنولوژی های مبتنی بر داده هستند، به شکل دیجیتال و از طریق اتصال طیف وسیعی از نوآوری ‌‌‌ها شکل گرفته، امکان تحول در دقت، کیفیت، ایمنی و ابعاد تولید صنایع را می‌دهند. چاپگرهای سه‌بُعدی، فناوری ‌‌‌های مبتنی بر ابرداده‌‌‌ها، دوربین‌‌‌ها، ورادارهای نظارت هوشمند، واقعیت‌افزوده و ابداعات آن، تکنولوژی رباتیک و تحولات ناشی از یادگیری ماشینی و هوش مصنوعی به عنوان کانون‌‌‌های تحول تولید در نسل‌چهار صنعت، شکل و شمایل دیگری از صنعتگری را به فعالان اقتصادی در کشورهای مختلف تحمیل خواهند کرد. در این بین ایران به عنوان کشوری که کمتر تولیدکننده محصولات با فناوری بالا و پیچیدگی قابل‌توجه است، فاصله بسیاری از مسیر کنونی نسل‌چهار صنعت دارد.

منبع:دنیای اقتصاد

سرمایه گذاری

ترکیه، هند و افغانستان، بیشترین سرمایه‌گذاران خارجی در ایران

جدیدترین آمار منتشر شده از سوی وزارت صمت نشان می‌دهد که در چهار ماهه امسال، ۵۲ مورد سرمایه گذاری خارجی به ارزش بیش از ۱۳۱ میلیون دلار در بخش صنعت، معدن و تجارت تصویب شده که از لحاظ تعداد ۶.۱ درصد رشد داشته، اما از نظر ارزش ۶۶ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته است.

 در چهار ماهه نخست سال ۱۴۰۱، کشور ترکیه بیشترین حجم سرمایه ‌گذاری را در کشور انجام داده‌ و هرمزگان و خراسان رضوی نیز بیشترین سرمایه را جذب کرده است.

طرح توجیهی

جدیدترین آمار منتشر شده از سوی وزارت صمت نشان می‌دهد به لحاظ تعداد پروژه ‌ها، سهم بخش صنعت ۸۴، معدن ۱۰ و تجارت شش درصد بوده است. همچنین از این تعداد در بخش‌های صنعت، معدن و تجارت، ۲۵ مورد در حال بهره برداری و مابقی در حال طی مراحل اجرایی است.در این میان از بین ۵۲ مورد سرمایه‌گذاری خارجی در این بخش، ۱۵ شرکت با ۱۰۰ درصد سهامدار خارجی، ۲۹ شرکت بصورت مشارکتی با شرکای داخل (J.V) و هشت مورد به صورت مشارکت مدنی، بیع متقابل و BOT اجرا می‌شود.

بر اساس اطلاعات وزارت صمت، بیشترین حجم سرمایه‌گذاری خارجی در دوره مورد بررسی نیز در گروه‌های ساخت فلزات اساسی با ۳۸.۶ میلیون دلار، ساخت سایر تجهیزات جابجایی با ۲۱.۸، ساخت مبلمان و مصنوعات و ساخت مواد و محصولات شیمیایی با ۱۳.۱ میلیون دلار، بوده است.پنج کشور اول از لحاظ ارزش سرمایه‌گذاری خارجی مصوب نیز کشورهای ترکیه با ۳۴.۸ میلیون دلار، هند با ۲۵.۵، افغانستان با ۲۱.۸، چین با ۱۴.۵و آلمان با ۱۲.۴ میلیون دلار هستند.

امکان سنجی

در این میان، استان‌های هرمزگان و خراسان رضوی هر کدام ۳۶ درصد، البرز ۸ و قزوین ۵ درصد و سایر استانها ۱۵ درصد از حجم سرمایه‌گذاری خارجی مصوب در بخش صعت، معدن و تجارت را جذب کرده اند.سرمایه‌گذاری خارجی مصوب شامل کلیه درخواست‌ها اعم از سرمایه‌گذاری جهت ایجاد طرح‌های جدید، خرید سهام شرکت‌های موجود و همچنین سرمایه‌گذاری‌های خارجی در قالب ترتیبات قراردادی است.

منبع:ایسنا

مشاوره سرمایه گذاری

فهامه دارای رتبه الف۳ از کانون مشاوران اعتباری و سرمایه گذاری بانکی و پایه ۱ صلاحیت خدمات اقتصادی از سازمان برنامه و بودجه کشور، عضو انجمن شرکت های مشاور سرمایه گذاری و نظارت طرح ها.

اینکوترمز

موادری که قواعد اینکوترمز۲۰۲۰ روشن می نماید، شامل:

ریسک: اینکوترمز مشخص می کند که چه زمانی محموله از فروشنده به خریدار منتقل شود.

هزینه ها:اینکوترمز مشخص می کند چه کسی مسئولیت پرداخت کدام هزینه ها را برعهده دارد. برای مثال چه کسی هزینه بیمه را بر عهده می گیرد.

مسئولیت های طرفین: اینکوترمز ۲۰۲۰ تعیین می کند که مسئولیت هایی همچون اقدام برای بیمه و اخذ پروانه صادرات و واردات، حمل و نقل و لجستیک و… بر عهده کدام یک از طرفین معامله است.

واردات و صادرات

اینکوترمز ۲۰۲۰ به مسائل مرتبط با حمل کالا از فروشنده به خریدار پاسخ می‌دهد. مسائلی شامل حمل کالا ها، ترخیص کالا ، واردات و صادرات کالا ها، اینکه چه کسی مسئول پرداخت می‌باشد و اینکه ریسک جابجایی و انتقال کالا در مراحل مختلف حمل بر عهده چه کسی می‌باشد. اصطلاحات مختلف اینکوترمز معمولاً با ذکر مکان‌های جغرافیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد نه عناوین مرتبط با جابجایی.

فراموش نکنید که اینکوترمز تنها بخشی از کل قرارداد تجارت بین المللی است. این اصطلاحات چیزی در مورد مبلغ پرداخت شده یا روش پرداختی که در معامله استفاده می شود را نمی گویند. علاوه بر این، اینکوترمز با انتقال مالکیت کالا ها ، نقض قرارداد یا مسئولیت محصول سروکار ندارد. همه این موارد باید در قرارداد فروش در نظر گرفته شود. همچنین، اینکوترمز نمی تواند قوانین رسمی و اجباری را نادیده بگیرد. اینکوترمز حقوق مالکیت ، شرایط احتمالی نقض قرارداد را در بر نمی گیرند. همچنین آنها جایگزین قرارداد رسمی بین دو طرف معامله نمی شوند. تمام اصطلاحات اینکوترمز به جز گروه C مسئولیت تنظیم بیمه را به عهده نمی گیرند.

بازرگانی خارجی و استانداردهای اجباری

اصطلاحات مختلف اینکوترمز معمولاً با ذکر مکان‌های جغرافیایی، مورد استفاده قرار می‌گیرد نه عناوین مرتبط با جابجایی! اینکوترمز به چهار گروه D-C-F-E با اصطلاحات وابسته به هر گروه تقسیم شده‌است که شامل ۱۱ اصطلاح اصلی و تعدادی اصطلاح ثانویه است که به خریداران و فروشندگان کمک می کند تا مفاد یک قرارداد را به شکلی واضح تر مطرح کنند.بنابراین، خطرِ تفسیر نادرست مفاد قرارداد به حداقل می رسد.

قوانین اینکوترمز ۲۰۲۰ برای همه شیوه های حمل و نقل شامل:

• Ex Works : EXW

تحویل کالا در نقطه عزیمت در مبدا (محل کار). در این روش فروشنده، کالا را در محل تولید یا انبار کالا به خریدار تحویل می‌دهد و کلیه هزینه ها، اعم از بارگیری، حمل و نقل، بیمه، گمرک و ریسک خرابی کالا بر عهده خریدار است.

• گروه F تحویل کالا به خریدار بدون پرداخت کرایه حمل در مبدا

این گروه شامل اصطلاحاتی است که به موجب آن فروشنده، کالا را در محلی که خریدار تعیین کرده تحویل وی می‌دهد.

• گروه C تحویل کالا در مبدا به خریدار با پرداخت کرایه حمل

این گروه شامل اصطلاحاتی است که به موجب آن فروشنده باید مخارج کرایه را تا مقصد پرداخت نماید، ولی خطرِ فقدان یا خسارت و هزینه‌های اضافی بر عهده خریدار است. در این روش نوعی تقسیم مسئولیت بین خریدار و فروشنده اعمال شده‌است.

• گروه D تحویل کالا در مقصد

شامل اصطلاحاتی است که به موجب آن فروشنده مسئول رساندن کالا به نقطه یا محلِ مورد توافق شده در مقصد است و فروشنده کلیه خطرات و هزینه‌ها را بر عهده می‌گیرد.

بازرسی کالا

شرکت مهندسی صنعتی فهامه،شرکت بازرسی مورد تایید سازمان ملی استاندارد ایران و بانک مرکزی ایران در زمینه ارائه خدمات بازرسی کالا در مبدا کشورهای سراسر دنیا و مقصد کلیه گمرکات کشور.

گواهی استاندارد ؛ ترخیص کالا ؛ incoterms ؛ inspection

نفت و گاز

تاپ درایو، یک موتور هیدرولیکی یا الکتریکی می‌باشد، که به صورت دستگاهی مجزا در دکل حفاری نصب می‌گردد و رشته حفاری و در نتیجه مته را به حرکت در می‌آورد. سیستم‌های گرداننده فوقانی از سال ۱۹۸۲ به صنعت حفاری وارد گردید و جایگزین لوله چند وجهی (کیلی/ Kelly) شد.

کالای نفت ،کیفیت استاندارد ایمنی

سیستم‌های حفاری مجهز به گرداننده فوقانی، انجام عملیات حفاری را از طریق تسریع فرایند بالا کشیدن تجهیزات از درون چاه و انتقال آنها به سطح دکل، بسیار سریع‌تر نموده‌اند. از مزیت‌های مختلف گرداننده‌های فوقانی (تاپ درایوها) در عملیات حفاری، می‌توان به: افزایش قدرت کنترل چاه‌های نفت و گاز، جلوگیری از گیر کردن لوله‌های حفاری، کاهش زمان باز و بسته کردن لوله، قابلیت چرخش کامل در لوله‌های فوقانی، شتاب بخشیدن به عملیات حفاری و در نهایت افزایش راندمان حفاری، اشاره کرد.

بازرسی فنی تجهیزات نفت،گاز،پتروشیمی و پالایشگاهی

پیشرفت و توسعه روز افزون علم حفاری خصوصاً استفاده هر چه بیشتر از موتورهای الکتریکی با راندمان بالا و وزن کمتر، ورود مدارهای پیشرفته برقی و الکترونیکی در پروسه­ های مکانیکی و معایب موجود در روش حفاری RT را می­توان از جمله دلایل اصلی ورود ماشین و پکیج محرک فوقانی (TD) به عرصه و صحنه حفاری دانست. مجموعه تاپ درایو محرک و چرخاننده رشته حفاری (Drillstring) است که بر روی دکل حفاری و در ارتفاع مناسب نصب می­شود. مکانیزم عملکرد در این پکیج کاملاً با روش حفاری RT متفاوت است بطوری که این دستگاه مانند یک دریل ستونی که موتور محرک آن در قسمت بالا بوده عمل نموده و از بالا نیروی قائم و حرکت دورانی را از طریق یک گیربکس بر رشته حفاری اعمال می­نماید. در حالی که در RT مجموعه محرک ثابت بوده و حرکت و گشتاور از طریق میز گردان، بوش کلی و Kelly به رشته حفاری منتقل می­شدند. این پکیج با قابلیت­های ویژه­ای که دارد به صورت اتوماتیک و با استفاده از نیروی هیدرولیکی توانایی بستن و باز کردن مته و ابزار بُرش، برداشتن لوله حفاری از محل مخصوص، هم مرکز کردن آن با محور دستگاه و بستن آن را دارد. بنابراین در این دستگاه­ها علاوه بر اینکه تا حد زیادی نقش اپراتور در حفاری حذف شده، زمان انجام فرآیند حفاری نیز کاهش یافته است.

بازرسی کالا ،صنایع نفت و گاز

“تاپ درایو” یکی از ماشین آلات کلیدی و مهم در صنعت نفت است که بهره برداری از آن علاوه بر افزایش سرعت عملیات حفاری از نظر ایمنی نیز بسیار مهم و باعث جلوگیری از حوادث حین حفاری نظیر کنترل انفجار ناشی از وجود حفره‌های گازی در عملیات حفاری چاه‌های نفت می‌ شود، از این محصول در صنعت نفت و برای توسعه میدان‌های نفتی اکتشاف شده اعم از میدان‌های خشکی و دریایی استفاده می‌شود.

صنعت نفت

در این قسمت به بررسی اجزای دستگاه تاپ درایو می پردازیم، این دستگاه شامل:

• قوای محرکه (Motor Drive)
• مفصل گردان (Swivel)
• محور خنثی کننده گشتاور معکوس (Torque Tube)
• مکانیزم حمل ­کننده لوله (Pipe Handler)
• نحوه عملکرد حمل کننده لوله

تجهیزات نفت

در تاپ درایو مجموعه قوای محرکه که از موتور و گیربکس (Motor Drive) تشکیل شده است به همراه مفصل گردان بر روی گاید راهنما (Torque Tube) که نقش هدایت و حفظ راستای حرکت و تحمل نیروهای اعمال شده مخالف در حین حفاری را دارد نصب شده است. به این مجموعه مکانیزم حمل کننده لوله Pipe Handler و ابزار و بسته کردن لوله (Torque Wrench) اضافه می ­شود. مکانیزم حفاری در تاپ درایو بشرح ذیل انجام می­ شود:

لوله ­های حفاری به میزان طول لازم به یکدیگر متصل شده (معمولاً ۳ عدد لوله) و در محل مخصوص (Mouse Hole) قرار می­گیرند. تاپ درایو توسط حمل­کننده (Pipe Handler) لوله ­ها را از محل خود برداشته و به نقطه بالای دکل منتقل می­شود. لوله­ های حفاری توسط این سیستم به زیر دستگاه تاپ درایو رفته و توسط مکانیزم اتصال لوله ­ها به تاپ درایو متصل می­شود. پس از این مرحله با حرکت موتور و اعمال نیروی قائم عملیات حفاری شروع شده تا زمانی که تاپ درایو به پائین­ ترین نقطه ممکن برسد. در این مرحله موتور محرک متوقف می­شود و لوله ­ها که در داخل چاه قرار دارند توسط تجهیزات سرچاهی بر روی دهانه چاه محکم می­شوند سپس انتهای لوله توسط دستگاه باز می­شود و تاپ درایو مجدداً این سیکل را از مرحله برداشتن لوله آغاز می­کند. در این قسمت ابتدا لوله حفاری جدید از قسمت پایین به رشته حفاری موجود در داخل چاه متصل شده و بعد در قسمت بالا و مانند نوبت قبل به دستگاه تاپ درایو متصل می­ شود.

کنترل کیفیت در تجهیزات صنایع نفت و گاز

برخی از مزایای تاپ درایو شامل:

• کاهش زمان حفاری
• برخورداری از دوران معکوس
• ایمنی
• تأمین نوع حفاری
• کنترل اتصال و انفصال لوله ­ها
• برقراری سریع­تر جریان پمپ
•  افزایش عمق حفاری
• کاهش هزینه ­ها

همچنین برخی از معایب تاپ درایو شامل:

• در تاپ درایو از آنجائیکه مسیرهای انتقال انرژی (برق، هیدرولیک) در طول دکل حرکت دارند آسیب­ پذیری آن­ها خصوصاً اگر در شرایط نامساعدی نگهداری شود قابل توجه می­باشد.
• با توجه به وزن قابل توجه کابل­ها و شلنگ­های گل حفاری پیش ­بینی تکیه­ گاه­های قوی و قابل اطمینان علاوه بر افزایش هزینه باعث سنگین ­تر شدن تجهیزات حفاری و نهایتاً دکل خواهد شد.
• با توجه به استفاده از سیستم­های هیدرولیک در پکیج­ های تاپ درایو، افت فشار ناگهانی در این سیستم ممکن است باعث اختلال در گرفتن و ثابت کردن لوله ­های حفاری شود. همچنین، معمولاً محیط استفاده از دستگاه­های TD خورنده است این موضوع می­تواند باعث کاهش ایمنی شیرهای هیدرولیک شود.
• از آنجا که استفاده از سیستم­ های هیدرولیک جهت برداشتن، نگه داشتن و بستن لوله ­ها از ضروریات این پکیج ­ها می­باشد خرابی و از کار افتادن عملکرد تاپ درایو را دچار مشکل و وقفه خواهد کرد.
• با توجه به اینکه تاپ درایو سیستم جدیدتری نسبت به روش­های جاری و مرسوم مانند Rotary Table می­باشد هزینه سرمایه­ گذاری اولیه در آن­ها بالاتر و حساسیت تعمیر و نگهداری نیز قابل توجه می­باشد.

شایان ذکر است که پکیج تاپ درایو با توجه به محل نصب و سیستم محرکه قابل تقسیم ­بندی است.

طرح توجیهی و مطالعات امکانسنجی

شرکت مهندسی صنعتی فهامه، پایه ۱ بازرسی فنی و خدمات اقتصادی در صنایع نفت،گاز،پتروشیمی و پالایشگاهی از سازمان برنامه و بودجه کشور.